چطور از اشتباهات روانشناختی (مثل خودشیفتگی) در روابط عاشقانه جلوگیری کنیم؟
روابط عاشقانه، بستری برای رشد و شکوفایی هستند، اما متاسفانه، گاهی اوقات اشتباهات روانشناختی، به ویژه ویژگیهای خودشیفتگی، میتوانند این روابط را مخدوش و حتی نابود کنند. خودشیفتگی، که با احساس اغراقآمیز خودبزرگبینی، نیاز شدید به تحسین و کمبود همدلی مشخص میشود، میتواند در روابط صمیمانه چالشهای جدی ایجاد کند.
خوشبختانه، با آگاهی و تلاش، میتوان از بروز این اشتباهات جلوگیری کرد و روابطی سالم و پایدار بنا نهاد. در اینجا 12 نکته کاربردی برای جلوگیری از اثرات مخرب خودشیفتگی در روابط عاشقانه ارائه میدهیم:
- ✅
خودآگاهی را تمرین کنید:
اولین قدم، شناخت خودتان است. نقاط قوت و ضعف خود را بشناسید و به الگوهای رفتاری خود آگاه باشید. آیا گرایش به خودمحوری یا خودستایی دارید؟ - ✅
به نیازهای طرف مقابل توجه کنید:
تلاش کنید نیازها، احساسات و دیدگاههای شریک عاطفی خود را درک کنید و به آنها اهمیت دهید. همدلی، کلید اصلی یک رابطه سالم است. - ✅
از مقایسه کردن خود با دیگران دست بردارید:
مقایسه دائمی خود با دیگران، به احساس ناامنی و حسادت دامن میزند. ارزش خود را در تواناییها و دستاوردهای خودتان بیابید. - ✅
از تعریف و تمجید بیجا و اغراقآمیز خودداری کنید:
تعریف و تمجید باید با صداقت و مبتنی بر واقعیت باشد. تعریف اغراقآمیز میتواند نشاندهنده نیاز به تحسین و تایید باشد. - ✅
به انتقادها گوش دهید و آنها را جدی بگیرید:
به جای موضعگیری تدافعی، سعی کنید انتقادهای سازنده را بپذیرید و از آنها برای بهبود خود استفاده کنید. - ✅
در بحثها، منصفانه رفتار کنید:
در طول بحثها، سعی کنید به دیدگاه طرف مقابل گوش دهید و از تحقیر یا بیاعتبار کردن او خودداری کنید. - ✅
مسئولیتپذیر باشید:
اشتباهات خود را بپذیرید و مسئولیت اعمال خود را بر عهده بگیرید. عذرخواهی کردن، نشاندهنده بلوغ عاطفی است. - ✅
حدود و مرزها را رعایت کنید:
به حریم خصوصی و استقلال فردی شریک عاطفی خود احترام بگذارید و از دخالت بیش از حد در امور او خودداری کنید. - ✅
از رقابت ناسالم در رابطه بپرهیزید:
رابطه عاشقانه، یک میدان رقابت نیست. به جای تلاش برای برتریجویی، با همکاری و همدلی به اهداف مشترک برسید.
این نکات، راهنماییهایی کلی هستند و ممکن است نیاز به تطبیق با شرایط خاص هر فرد و رابطه داشته باشند.
با تمرین این نکات، میتوانید از بروز اشتباهات روانشناختی، به ویژه خودشیفتگی، در روابط عاشقانه خود جلوگیری کنید و روابطی عمیقتر، معنادارتر و رضایتبخشتر بنا نهید.
چطور از اشتباهات روانشناختی مانند “خودشیفتگی” در روابط عاشقانه جلوگیری کنیم؟
1. خودآگاهی را تمرین کنید
اولین قدم برای جلوگیری از بروز رفتارهای خودشیفتگی، داشتن خودآگاهی است.به این معنی که از نقاط قوت و ضعف خود آگاه باشید و بتوانید احساسات و واکنشهای خود را در موقعیتهای مختلف شناسایی کنید.از خودتان بپرسید: آیا تمایل دارم همیشه مورد توجه باشم؟آیا به نظرات دیگران اهمیت میدهم؟آیا به راحتی انتقاد را میپذیرم؟با شناخت الگوهای رفتاری خود، میتوانید گامهای مثبتی برای تغییر آنها بردارید.به دنبال بازخورد با صداقت از دوستان و خانواده باشید.آنها میتوانند دیدگاههای ارزشمندی در مورد رفتارهای شما ارائه دهند که ممکن است خودتان متوجه آن نباشید.
به احساسات خود توجه کنید.
وقتی متوجه میشوید که بیش از حد به خودتان فکر میکنید، سعی کنید تمرکز خود را به سمت دیگران معطوف کنید.مدیتیشن و ذهن آگاهی میتواند به افزایش خودآگاهی کمک کند.به این فکر کنید که چه چیزی باعث میشود احساس ناامنی کنید و به دنبال راه هایی برای رفع این ناامنی ها باشید.
2. همدلی را تقویت کنید
همدلی یعنی توانایی درک و احساس کردن احساسات دیگران. افراد خودشیفته معمولاً در همدلی کردن با دیگران مشکل دارند و بیشتر به نیازها و احساسات خود توجه میکنند. سعی کنید خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و از دید او به مسائل نگاه کنید. به حرفهای شریک عاطفی خود با دقت گوش دهید و سعی کنید احساسات او را درک کنید. از سوال پرسیدن در مورد احساسات شریک خود نترسید. “الان چه احساسی داری؟” یا “آیا چیزی هست که بخواهی در موردش صحبت کنی؟”در موقعیتهای مختلف، سعی کنید به احساسات افراد دیگر توجه کنید و واکنش مناسب نشان دهید. در کارهای داوطلبانه شرکت کنید و به افرادی که به کمک نیاز دارند، کمک کنید. این کار میتواند به افزایش همدلی شما کمک کند.
3. فروتنی را تمرین کنید
فروتنی به معنای پذیرش این واقعیت است که شما کامل نیستید و همیشه چیزهایی برای یادگیری وجود دارد. افراد خودشیفته معمولاً خود را برتر از دیگران میدانند و تمایلی به پذیرش اشتباهات خود ندارند. اشتباهات خود را بپذیرید و از آنها درس بگیرید. به دستاوردهای دیگران احترام بگذارید و از موفقیت آنها خوشحال شوید. به دنبال بازخورد باشید و انتقاد سازنده را پذیرا باشید. از خودستایی و تعریف بیش از حد از خودتان خودداری کنید. به این فکر کنید که چه چیزهایی در زندگی شما وجود دارد که باید شکرگزار باشید.
4. شنونده خوبی باشید
گوش دادن فعال به صحبتهای شریک عاطفی، نشاندهنده احترام و اهمیت دادن به او است. افراد خودشیفته معمولاً بیشتر به صحبت کردن علاقه دارند تا گوش دادن به دیگران. هنگام صحبت کردن شریک عاطفی، تماس چشمی برقرار کنید و به او توجه کامل داشته باشید. سعی کنید منظور او را درک کنید و سوالات مرتبط بپرسید. صحبتهای او را قطع نکنید و اجازه دهید حرفهایش را کامل بزند. بازخوردهای مثبت نشان دهید، مانند سر تکان دادن یا گفتن “متوجهام”. در مورد چیزهایی که شنیدهاید فکر کنید و به آنها پاسخ دهید. سعی کنید حرف های او را به خاطر بسپارید و در گفتگوهای بعدی به آنها اشاره کنید.
5. نیازهای طرف مقابل را در نظر بگیرید
در یک رابطه سالم، هر دو طرف باید نیازهای یکدیگر را در نظر بگیرند و برای برآورده کردن آنها تلاش کنند. افراد خودشیفته معمولاً فقط به نیازهای خود اهمیت میدهند. از شریک عاطفی خود بپرسید که چه نیازهایی دارد و چگونه میتوانید به او کمک کنید. برای برآورده کردن نیازهای او تلاش کنید، حتی اگر برای شما دشوار باشد. به احساسات او توجه کنید و سعی کنید او را درک کنید. از خود گذشتگی داشته باشید و گاهی نیازهای خود را فدای نیازهای شریک عاطفی خود کنید. به این فکر کنید که چگونه میتوانید به شریک عاطفی خود کمک کنید تا به اهدافش برسد.
6. مرزهای سالم تعیین کنید
مشخص کنید که چه رفتارهایی برای شما قابل قبول نیستند و به شریک عاطفی خود اطلاع دهید. اگر شریک عاطفی شما مرزهای شما را نادیده میگیرد، قاطعانه برخورد کنید و از حقوق خود دفاع کنید. به مرزهای شریک عاطفی خود احترام بگذارید و از او انتظار نداشته باشید که کارهایی را انجام دهد که نمیخواهد. یاد بگیرید که “نه” بگویید. از حقوق خود آگاه باشید. به احساسات خود اعتماد کنید.
7. قدردانی خود را ابراز کنید
ابراز قدردانی از شریک عاطفی، نشاندهنده ارزش قائل شدن برای او و تلاشهایش است. افراد خودشیفته معمولاً انتظار دارند که دیگران از آنها قدردانی کنند، اما خودشان به ندرت قدردانی میکنند. به طور منظم از شریک عاطفی خود برای کارهایی که برای شما انجام میدهد، تشکر کنید. به او بگویید که چقدر او را دوست دارید و از او قدردانی میکنید. به او نشان دهید که برای حضورش در زندگی شما ارزش قائل هستید. با انجام کارهای کوچک، مانند خرید یک هدیه کوچک یا نوشتن یک یادداشت عاشقانه، قدردانی خود را ابراز کنید. به صفات مثبت او اشاره کنید و از آنها تمجید کنید. به این فکر کنید که چه چیزهایی در رابطه شما وجود دارد که باید شکرگزار باشید.
8. در مورد احساسات خود صادق باشید
اگر ناراحت هستید، به شریک عاطفی خود بگویید. اگر احساس ترس میکنید، به او بگویید. اگر نیاز به کمک دارید، از او بخواهید. با پنهان کردن احساسات خود، رابطه را از صمیمیت دور نکنید. صداقت، پایه و اساس یک رابطه سالم است.
9. مسئولیت پذیر باشید
مسئولیتپذیری به معنای پذیرش عواقب اعمال خود است. افراد خودشیفته معمولاً از پذیرش مسئولیت اشتباهات خود شانه خالی میکنند و دیگران را مقصر میدانند. اگر اشتباهی کردید، آن را بپذیرید و عذرخواهی کنید. سعی کنید از اشتباهات خود درس بگیرید و آنها را تکرار نکنید. به وعدههایی که میدهید، عمل کنید. از دیگران توقع نداشته باشید که مشکلات شما را حل کنند. به این فکر کنید که چگونه میتوانید در رابطه خود مسئولیت بیشتری بپذیرید. مسئولیت پذیری، نشانه بلوغ عاطفی است.
10. کنترل گر نباشید
کنترلگری به معنای تلاش برای کنترل رفتارها و تصمیمات دیگران است. افراد خودشیفته معمولاً سعی میکنند شریک عاطفی خود را کنترل کنند و او را مجبور به انجام کارهایی کنند که نمیخواهد. به شریک عاطفی خود اجازه دهید تا تصمیمات خود را بگیرد. به او احترام بگذارید و از او انتقاد نکنید. به او آزادی عمل بدهید. سعی کنید به او اعتماد کنید. رابطه سالم، رابطه ای است که در آن هر دو طرف احساس آزادی و استقلال کنند.
11. تعادل را حفظ کنید
در یک رابطه سالم، باید تعادلی بین نیازهای فردی و نیازهای رابطه وجود داشته باشد. افراد خودشیفته معمولاً فقط به نیازهای خود توجه میکنند و نیازهای رابطه را نادیده میگیرند. به نیازهای خود توجه کنید و برای برآورده کردن آنها تلاش کنید. به نیازهای شریک عاطفی خود توجه کنید و برای برآورده کردن آنها تلاش کنید. زمانی را برای خودتان اختصاص دهید و به فعالیتهایی که از آنها لذت میبرید، بپردازید. زمانی را برای با هم بودن با شریک عاطفی خود اختصاص دهید و به فعالیتهایی که هر دو از آنها لذت میبرید، بپردازید. تعادل، کلید یک رابطه سالم و پایدار است.
12. کمک حرفه ای بگیرید
به دنبال یک روانشناس متخصص در حوزه روابط عاطفی و اختلالات شخصیت باشید. از پرسیدن سوالات در مورد روشهای درمانی و تجربه روانشناس نترسید.
خیلی ممنون از این مطلب عملی و کاربردی. چند وقت پیش در رابطه خودم متوجه شدم چقدر عدم توجه به حد و مرزها می تونه رابطه رو به سمت تخریب ببره. دقیقا همونجوری که اشاره کردین کنترل گری و دخالت زیاد می تونه همه چیز رو خراب کنه. یکی از دوستام همیشه می گه رابطه مثل باغبانیه، همیشه نیاز به رسیدگی داره ولی اگه بیش از حد به گلها آب بدی ریشه می پوسه.
فکر کنم همدلی و گوش دادن واقعی به حرفهای طرف مقابل از اون چیزهایی هست که خیلی از ما فراموش می کنیم. خودم مدتی طول کشید تا بفهمم چرا همسرم همیشه از گفتگوهامون ناراضی بود، تا اینکه متوجه شدم فقط منتظر می موندم حرفش تموم بشه تا نظر خودم رو بگم نه اینکه واقعا بشنومش.
کاش بقیه دوستان هم اگر راهکارهای دیگه ای تو این زمینه تجربه کردند به اشتراک بگذارن. مخصوصا اینکه چطور می شه تو شرایطی که طرف مقابل رفتارهای خودشیفته گرایانه داره، درست رفتار کرد؟ گاهی پیش میاد که آدم با وجود آگاهی بازم در دام الگوهای غلط می افته.
یه سوال داشتم، فکر می کنید چه کتاب ها یا منابع دیگه ای می تونه به کسایی که چنین چالش هایی تو رابطه شون دارن کمک کنه؟